Twirre 1990 04

Ten geleide

Daisy-world

Stel je voor een planeet vol madeliefjes in twee kleuren: wit of zwart. De zwarte madeliefjes gedijen goed wanneer het koud is, de witte grijpen hun kans bij hogere temperaturen. In de loop van de geologische geschiedenis wordt de temperatuur langzamerhand hoger. Wanneer de temperatuur hoog genoeg is beginnen er madeliefjes te ontkiemen. Volgens het principe van “survival of the fittest” winnen de zwarte madeliefjes het van de witte. De zwarte madeliefjes absorberen vee] meer zonlicht dan de witte, waardoor de temperaturen op Daisyworld verder oplopen. De omstandigheden worden dan langzamerhand steeds gunstiger voor de witte madeliefjes, waardoor deze de overhand krijgen. De witte madeliefjes kaatsen meer zonlicht terug, zodat de temperaturen weer afnemen. Hierdoor worden de omstandigheden weer gunstiger voor de zwarte madeliefjes enz., enz.. Het opmerkelijke van Daisyworld is, dat min of meer onafhankelijk van de hoeveelheid energie,die de zon naar de planeet zendt, de temperatuur op de planeet toch binnen zekere grenzen wordt gehandhaafd.

Ziedaar een beeld, ontworpen door James Lovelock om zijn Gaia-theorie te verduidelijken. In het najaar 1990 heeft Lovelock voor zijn werk de Milieuprijs van de stad Amsterdam ontvangen, met f 250.000 de grootste milieu-prijs ter wereld. Zijn originele en baanbrekende kijk op de aardeheeft hiermee erkenning gekregen. Lovelock beschouwt de aarde als een groot organisme dat hij Gaia noemt (naar de Griekse oergodin Gaia). Gaia zorgt voor een planetair evenwicht door een wisselwerking tussen levende en dode materie. Dit is te vergelijken met een bijenkorf, waarbij de bijen en de korf tesamen een constante temperatuur in stand houden. Volgens de theorie handhaaft Gaia door van elkaar afhankelijke processen de condities voor het leven op aarde. Milieuvervuiling, zoals uitstoot van broeikasgassen en kappen van (regen)wouden kan kunnen de effecten van deze processen beinvloeden. Gaia kan deze problemen verwerken, bijvoorbeeld via klimaatsveranderingen. De omstandigheden voor het leven op aarde zullen blijven bestaan. Het is echter de vraag of de mens daarin nog een plaats heeft. Het is maar dat u het weet, wanneer u een hardhouten kozijn bestelt!

de redactie